trefwoord: drijfgroen
Locatie: Entrepothaven, steiger aan de Zeeburgerkade. t.o. appartementencomplex Maandag. Bezocht: 13-10-2018
[Bijgewerkt 05-01-2024] – Als het gaat over drijvende tuinen, komt ook Robert Jasper Grootveld voorbij. Zijn naam zal de huidige millennials weinig zeggen, maar bij de generatie die de jaren ’60 en ’70 meemaakte moet er een belletje rinkelen.
Grootveld? Was dat niet die excentrieke Amsterdamse stadssjamaan? De kettingrokende antirookmagiër die happenings organiseerde op het Spui? Voorloper van de Provobeweging? Jawel, Grootveld was een fenomeen. Een potsenmaker die een nieuwe tijd aankondigde. Een kunstenaar met een onstuitbare vrijheidsdrang. In 1955 bouwde hij een vlot van lege biscuitblikken waarop hij door de grachten voer. Later ontwierp hij tuinen op vlotten van piepschuim. Een concept, dat meer dan eens is vergeleken met de Azteekse drijvende tuinen in Mexico.
Anders dan de hortus conclusus hebben drijvende tuinen geen muren, ze zijn omgeven door water. Het zijn eilanden, met een besloten sfeer en identiteit. Voor Grootveld betekende water echter geen begrenzing maar juist het tegenovergestelde: vrijheid! Zijn tuinen waren niet aan één plek gebonden, ze konden immers varen. Helaas dreigt het piepschuim van sommige vlotten na al die jaren nu te vergaan en bij te dragen aan vervuiling door (micro)plasticsoep.
De rol van Jasper Grootveld in de Nederlandse geschiedenis is niet gering. De inleiding bij zijn persoonsbeschrijving op de website van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis begint met een citaat van Freek de Jonge:
Dat de twintigste eeuw niet in zijn geheel ongemerkt aan dit land voorbij is gegaan, is eigenlijk maar te danken aan één persoon. Eén man die dit land een totaal ander aanzien heeft gegeven, die alle verhoudingen door elkaar heeft geschud. En geheel in de lijn van zijn genialiteit is hij ook in de vergetelheid geraakt. (Freek de Jonge, 2005. http://www.iisg.nl/grootveld/index.php )
Grootveld overleed op 26 februari 2009. In de Entrepothaven, tegenover de Zeeburgerkade, liggen vijf van zijn drijvende tuinen, o.a. De Oceaan. Ze werden lange tijd beheerd door Stichting Blijven Drijven, opgericht in 2007. Directeur Arno Baan was ooit Grootveld’s leerling. (De stichting is tussen 2014-2017 opgeheven. De website en facebookpagina zijn weliswaar verouderd, maar nog steeds te raadplegen: http://blijvendrijven.blogspot.com/ en https://www.facebook.com/Stichting-Blijven-Drijven-188868537828981/), Voorlopig worden de tuinen beheerd door de Stichting Kunst Konfrontatie van Rob Schrama en De Vlottenbouwers van Amsterdam, waarin geestverwanten van Robert Jasper Grootveld samenwerken met buurtbewoners en andere vrijwilligers.
Aan de Zeeburgerkade, pal tegenover drijvende tuin De Oceaan, stonden tijdens mijn bezoek een paar uitbundig versierde fietsen geparkeerd. Ze bleken het werk te zijn van de Amerikaanse kunstenaar en ‘flowerbikeman’ Warren Gregory. Een hedendaagse geestverwant van Grootveld.
[Tekst + albumfoto’s zijn voor het eerst gepubliceerd op 21 november 2020; extra foto’s zijn later toegevoegd]
Meer
- Beek, H. van der. (2023). Waarom worden de vlotten van Robert Jasper Grootveld niet in zijn geest gerestaureerd? Parool, 12 september 2023. [Artikel]
- De Vlottenbouwers van Amsterdam [website]. [Volgelingen van Robert Jasper Grootveld – onder de naam Vlottenbouwers van Amsterdam -werkt samen met een groep bewoners aan het ontwerpen van nieuwe drijvende tuinen. Zij maken zich ook sterk voor het behoud en de restauratie van de vlotten van Grootveld].
- Drijvende tuinen overgedragen aan de buurt. (2022). BO 1018, 26 juli 2022. [Artikel. De Stichting Buurtorganisatie 1018 heeft als doel om bewonersparticipatie en bewonersinitiatieven in postcodegebied 1018 te stimuleren en te ondersteunen].
- Geers. L. (2023). Inspirerende ideeën van Robert Jasper Grootveld. Oost-Online, nieuws en ontdekken tussen Amstel en IJ, 12 december 2023. [Artikel. Interview met Vlottenbouwers Sander Kloppenburg, Sjarifah Meijerman en Lisa Heida].
- ‘Gemeente verminkt cultureel erfgoed van Robert Jasper Grootveld’ (2023). Oost-Online, nieuws en ontdekken tussen Amstel en IJ, 10 september 2023. [Artikel]
- Kleijn, T. (2023). Woede over renovatie drijvende tuinen in Amsterdam-Oost: “In één klap verminkt”. RTV NH Nieuws, 9 september 2023. [Artikel]
Albumfoto’s
Extra foto’s
.