trefwoord: leven en dood
Locatie: Den Nul, gemeente Olst-Wijhe. In een woonwijk aan de Beukenweg. Volg de wegwijzers. Bezocht: 20-07-2017
Een eenvoudig bord vermeldt: ‘Joodse begraafplaats’. Het veldje is omsloten door een sierhek, een haag en een houten schutting.
Dat beeld lijkt een beetje op een middeleeuws embleem van de hortus conclusus (zie pagina Inleiding, afbeelding 6). Die afbeelding toont een boom in een omsloten tuin. Is het de Boom des Levens, of de Boom van Kennis van Goed en Kwaad?
Op deze kleine begraafplaats staan drie grote, meerstammige beuken. Ze vullen bijna de gehele ruimte. In een van de beuken zag ik een porseleinen isolator, die in de stam was vastgegroeid. Misschien een overblijfsel van een oude schrikdraadafrastering?
Aan de voet van de bomen staat slechts één enkele grafsteen. Onder de Hebreeuwse tekst op de steen is geschreven: ‘M. Zendijk-V. Spiegel Overl. 21 juni 5674′. (Dit Joodse jaartal, omgerekend naar onze jaartelling, betreft het jaar 1914). Een artikel op de website www.dodenakkers.nl beschrijft dat dit het graf is van Mariana Zendijk-van Spiegel. Het artikel geeft ook informatie over haar achtergrond. De familie Zendijk was bekend uit de vleesindustrie in Olst. Er schijnen meerdere stenen op deze begraafplaats te zijn gezien. Misschien kunnen er nog andere familieleden begraven zijn. Maar ik heb tot dusver geen informatie gevonden die dat zou bevestigen.
Begin 21e eeuw hebben buurtbewoners de begraafplaats opgeknapt en hebben sindsdien ook het onderhoud op zich genomen. De begraafplaats ligt pal naast de huizen in de woonwijk. Aan de achterkant was een nieuwe schuur in aanbouw. En er was een nieuwe schutting geplaatst. Tijdelijk niet zo fraai, maar het nieuwe gaat er na verloop van tijd wel af. Ooit noemde de Deventer historicus Van Baalen dit ‘het vermoedelijk meest vergeten joodse begraafplaatsje van Nederland’. Maar deze kleine stille plek, aan de rand van het dorp, is zo te zien allerminst vergeten.
[Tekst + albumfoto’s zijn voor het eerst gepubliceerd op 11 mei 2020; extra foto’s zijn later toegevoegd]
Extra foto’s
Meer:
- Akkerman, S. (2020, 27 april). In Den Nul telt de Joodse begraafplaats één grafsteen. De Volkskrant. Geraadpleegd op 22 november 2020, van https://www.trouw.nl/nieuws/in-den-nul-telt-de-joodse-begraafplaats-een-grafsteen~bbd48058/
.