[Bijgewerkt 03-07-2020] Dit artikel, op 6 april 2017 gepubliceerd op mijn JODOC weblog, heb ik – enigszins gewijzigd – naar hier verhuisd. Het was het startpunt van deze website, die geheel is gewijd aan de omsloten tuin.
[6 april 2017]. Een thema dat ik de komende tijd voorop zet, is een concept uit de tuinarchitectuur: de omsloten tuin of hortus conclusus (*). Dit concept speelt o.a. een rol bij de aanleg van moderne stadstuinen. Zomer 2001 kwam ik in Rotterdam bij toeval terecht bij de expositie Hortus Conclusus / Breeze of Air. Een samenwerkingsproject van het Witte de With (**) Center for Contemporary Art en het Rotterdamse Architectuurinstituut (AIR). De resultaten van het project werden beschreven in het boek De openbare stadstuin (2002). Ook in andere publicaties worden verschillende aspecten van het ‘hortus conclusus’ model verder uitgespit. Ik kom daar in volgende blogposts nog wel op terug.
(*) Hortus conclusus (Latijn) = omsloten tuin (link Wikipedia)
(**) [15-03-2021] Nadat naam van de 17e-eeuwse vlootvoogd Witte de With al eerder in diskrediet raakte gaat het Witte de With kunstcentrum vanaf 7 januari 2021 officieel verder onder de nieuwe naam, Kunstinstituut Melly.
Diepgravende tuin-theoretische beschouwingen zijn voor tuinliefhebbers, zoals ikzelf, smakelijke – zij het soms zware, vaak nogal abstracte – kost. Mijn bedoeling is echter om het thema van de omsloten tuin op een andere manier te verkennen: via de fotografie. Dat zal nog niet meevallen. Foto’s van tuinen zijn er in overvloed. Maar aan de hand van een enkele tuinfoto kun je zonder achtergrondkennis eigenlijk niet opmaken of het om een hortus conclusus gaat. Ook al zijn er op die foto volop hekken, muren, andere afscheidingen of bebouwing te zien. Fotoseries geven meer mogelijkheden om iets te verduidelijken. Maar ik houd er rekening mee dat alleen beeld niet genoeg is en dat ook tekstuele toelichting nodig is om voorbeelden van dit bijzondere tuintype te documenteren. Waar ik bij uitkom zie ik wel. Om een begin te maken hierboven enkele voorbeelden, dicht bij huis.
Meer:
- Aben, R. & Wit, S. de (1998). De omsloten tuin: geschiedenis en ontwikkeling van de hortus conclusus en de herintroductie ervan in het hedendaagse stadslandschap. Rotterdam:Uitgeverij 010. [ISBN 9064503486]
- Boon, M., Buikema-Kap, H., Kalker, P. van, Wagemans, C., & Zuidema, M. (1978). Stille plekjes achter de poort: rondgang langs Groninger gasthuizen. Groningen: Holmsterland. [ISBN 9062470637]
- Devolder, A.M. (Red.) (2002). De openbare stadstuin: de omsluiting en ontsluiting van de openbare stadstuin. Rotterdam: AIR/NAI. [ISBN 9056622544]
- Kuiken, K. (1996). Het ‘Verborgen Rijk van Ming’: de tweeslachtige tuin: van de Droom in de rode kamer naar de Chinese tuin in Haren. Bres 178, 41-54.
- Parkgids Het Verborgen Rijk van Ming: een voorlopige uitgave (1995). Haren: Hortus Haren.
Tags: fotografie, hortus conclusus, tuinen
.