stenen

Nijmegen, Waalkade: Zentuin

trefwoord: contemplatie

Locatie: Waalkade, t.o. Achter de Vismarkt. Bezocht: 04-06 en 10-09-2017

Begin 2016 stemde de gemeenteraad van Nijmegen voor de herinrichting van de Waalkade, zoals geschetst in een groen, autovrij toekomstplan, een ‘Natuurlijke vrijplaats aan de Waal’. Voordat de schop in de grond ging, was er in 2016 en 2017 ruimte voor enkele tijdelijke intiatieven, die pasten in dit groene scenario. Vier voorstellen mochten worden gerealiseerd, o.a. een plan van de Nijmeegse afdeling van Zen.nl.

Zen.nl is de grootste boeddhistische organisatie die is aangesloten bij de Boeddhistische Unie Nederland (BUN). Oprichter Rients Ritskes is tevens leraar bij de afdeling Nijmegen. Hij kwam met het idee om aan de Waalkade een Japanse zentuin in te richten, Het zou tijdelijk de grootste openbare zentuin in Nederland zijn. Ritskes werkte met landschapsarchitect Janneke van Bergen het ontwerp uit. En op zaterdag 30 juli 2016 werd de tuin in één dag aangelegd (https://www.zen.nl/return-zenactueel/zenactueel/zenactueel-3-juni-2016-zentuin.html).

Tegenover de rijk gedecoreerde, bijna barokke harmonie in een Chinese tuin staan in een zentuin sobere eenvoud en evenwicht voorop. Deze minituin aan de Waal was een rechthoekige bak met zorgvuldig aangeharkt wit grind, slechts omzoomd door siergras en een bamboerandje. Het grind verbeeldt golfribbels op een strand.Op de kopse kanten enkele cortenstalen bakken met sedum en dennen. Wat houten vlonders en een bankje waar je kon zitten, al of niet om te mediteren. Gezichtsbepalend element was een 8 ton zwaar rotsblok uit Noorwegen. Ritskes: ‘De steen is bedoeld als een soort spiegel van de ziel’. Dan mocht het ook wel een flinke Vikingsteen zijn!

Bij een zentuin denk je aan een stille, ingetogen plek. Maar deze tuin lag aan de drukke promenade langs de Waal. Lang niet iedereen had belangstelling, maar ik zag toch heel wat mensen kijken en soms even stilstaan. Vooral kinderen bleken gefascineerd door het spierwitte grind. Een enkeling waagde zich in meditatiehouding. Je kon op die plek prima leren je af te sluiten voor de omgeving.

Tijdens mijn bezoek meerde een groot cruiseschip af, pal naast de tuin. Bemanningsleden legden een trapje uit en plantten er banners naast met Chinese karakters: Wéi jing yóu lún = Viking Cruises. Maar drie Chinese jongedames die langsliepen hadden geen interesse. Viking Cruises is de grootse aanbieder van rivier- en oceaancruises ter wereld. Het bedrijf werd opgericht door de Noor Thorstein Hagen. In 2016 werden twee schepen ingezet voor Chinese toeristen in Europa. Misschien was dit één van die twee Vikingboten?

De zentuin verhuisde in maart 2019 naar de binnenplaats van wijkcentrum ’t Oude Weeshuis. Hij is daar voor nog onbepaalde tijd te bezichtigen.

Albumfoto’s

 

 

.

Haren (Gron.): Hortus Haren, Het Verborgen Rijk van Ming

trefwoord: contemplatie

Locatie: Hortus Haren, Kerklaan 34. Bezocht: frequent, o.a. 05-03 en 23-07-2017, 05-03 en 17-03-2019

Een Gronings gezelschap was in 1986 op missiebezoek in Shanghai. Het verhaal gaat dat tijdens de maaltijd in het Long Hua tempelrestaurant toenmalig burgemeester Jos Staatsen zich liet ontvallen: ‘Zoiets zouden wij in Groningen ook moeten hebben’. Zoiets hoef je Chinezen geen twee keer te zeggen. Na intensieve voorbereidingen startte in 1994 de bouw van een Chinese tuin met theehuis in de Hortus Haren. Op 12 april 1995 werd Het Verborgen Rijk van Ming, zoals de tuin officieel heet, door Koningin Beatrix geopend. Het is een van de weinige Chinese tuinen in Europa.

In deze tuin-in-een-tuin zijn de verschillen tussen een Chinese en Westerse tuin goed te zien. In Chinese en Japanse tuinen zijn de basisingrediënten rotsen en water. De tuin in Haren bevat veel zgn. Taihu-stenen, grillig gevormde, sterk verweerde kalkstenen uit het Tai-meer. Ze symboliseren heilige bergen, die een brug vormen tussen hemel en aarde. De mythische berg Penglai, waar de Acht Onsterfelijken wonen, wordt wel omschreven als een Chinees paradijs. De tuin In Haren werd ontworpen door Le Wei Zhong, stadstuinarchitect van Shanghai, in de stijl van de beroemde tuinen uit de Ming-dynastie.

De Chinese filosofie is een synthese van drie stromingen (taoïsme, confucianisme, boeddhisme). Zo is de tuin een voorbeeld van een ‘geleerdentuin’, die aanhaakt bij een tuinbeschrijving in de 18e-eeuwse roman De Droom in de Rode Kamer. Chinese landschapsschilderingen geven een ander aanknopingspunt: de tuin is te beschouwen als een microkosmos, een ‘levend’ 3D-schilderij van de werkelijke natuur. Sinoloog Kees Kuiken beschrijft hoe de Chinese tuin ook gelezen kan worden als een taoïstisch beeld van het menselijk lichaam. Een innerlijk landschap waarin de polen yin en yang en vijf elementen (hout, vuur, aarde, lucht, water) centraal staan.

De Chinese tuin is geheel ommuurd, maar ook nog eens verdeeld in kleinere compartimenten. Die zijn gevuld met een complex maar toch harmonieus arrangement van paviljoens, kronkelende paden, vijvers, beekjes en beplanting. Vensters en poorten geven doorkijkjes naar een ‘geleend landschap’, buiten de muren. Een totaaloverzicht is er niet. Op de foto van de Drie Vrienden van de Wintertuin is ook een deel van een zgn. Maanpoort te zien. De draak bovenop de muur heeft geen kwaad in de zin. Hij is een mythisch dier dat kracht en voorspoed brengt. Een keizerlijk symbool.

Een Russische onderzoeker, Vladimir Maliavin, legt uit dat al die structuren bedoeld zijn om gelaagdheid en diepte te creëren. Ze wekken de illusie dat de tuin deel uitmaakt van een groter, denkbeeldig landschap. Wie door de tuin wandelt en zich openstelt voor die imaginaire wereld, kan uiteindelijk ook meer inzicht in zichzelf verwerven. Maliavin: ‘the visitor to Chinese garden is compelled to open oneself to the world and hence to keep on moving […] Our reward is the discovery of one’s “original image” ‘.

Albumfoto’s

 

 

.